“Yeni YÖK” tarafından yükseköğretim sistemine kazandırılan “İhtisaslaşma ve Misyon Farklılaşması Projesi” kapsamında belirlenen “Araştırma ve Aday Araştırma Üniversiteleri” 26 Eylül 2017 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen 2017-2018 Akademik Yılı Açılış Töreni'nde Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edilmiştir.

Proje kapsamında çalışmalara başlayan üniversitelerimizin performansları Yükseköğretim Kurulu bünyesinde oluşturulan “İzleme ve Değerlendirme Komisyonu” tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde yıllık olarak takip edilmektedir. Bu kapsamda, projede yer alan 11 Araştırma ve 5 Aday Araştırma Üniversitesinin 2017 ve 2018 yılı verilerine ilişkin komisyon tarafından yapılan değerlendirme sonuçları geçtiğimiz yıl kamuoyu ile paylaşılmıştır.

 
- 2019 yılı performansları 3 başlık altındaki 32 gösterge kapsamında değerlendirildi

2019 yılına ilişkin Araştırma Üniversiteleri Performans İzleme Endeksi çalışmaları TÜBİTAK işbirliği ile tamamlanmış olup, Araştırma ve Aday Araştırma Üniversiteleri “Araştırma Kapasitesi”,“Araştırma Kalitesi” ve “Etkileşim ve İşbirliği” başlıkları altında 32 gösterge kapsamında değerlendirilmiş ve buna göre bir sıralama yapılmıştır.

Birinci boyutta, “Araştırma Kapasitesi” başlığı değerlendirilirken; “üniversitede bulunan bilimsel yayın sayısı, atıf sayısı, ulusal proje sayısı, ulusal projelerden elde edilen fon tutarı, uluslararası proje fon tutarı, ulusal ve uluslararası patent başvuru sayısı, ulusal patent belge sayısı, uluslararası patent belge sayısı, faydalı model/endüstriyel tasarım belge sayısı, doktora mezun sayısı ve doktora öğrenci sayısına” bakılmıştır.

İkinci boyut olan “Araştırma Kalitesi” boyutunda; “Incites dergi etki değerinde %50’lik dilime giren bilimsel yayın oranı, Incites dergi etki değerinde %10’luk dilime giren bilimsel yayın oranı, ulusal bilim ödülü sayısı, öğretim üyesi firma sayısı, öğrenci/mezun firma sayısı, YÖK 100/2000 Doktora Burs Programı öğrenci sayısı, TÜBİTAK 2244 Sanayi Doktora Programı öğrenci sayısı, TÜBİTAK 1004 Teknoloji Platformu Projesi kapsamında alınan fon tutarı, bilimsel yayınların açık erişim yüzdesi, tezlerin açık erişim yüzdesi, dünya akademik genel başarı sıralamalarında ilk 500'e girme sayısı ve akredite edilmiş program sayısı” göstergeleri dikkate alınmıştır.

“Etkileşim ve İşbirliği” olarak ele alınan üçüncü boyutta ise; “üniversite - üniversite işbirlikli yayın oranı, üniversite - sanayi işbirlikli yayın oranı, uluslararası işbirlikli yayın oranı, üniversite - sanayi işbirlikli patent belge sayısı, uluslararası işbirlikli patent belge sayısı, kamu fonları kapsamında üniversite-sanayi işbirlikli Ar-Ge ve yenilik projelerinden alınan fon tutarının ilgili proje sayısına oranı, kontratlı üniversite-sanayi işbirlikli Ar-Ge ve yenilik projelerinden alınan fon tutarının ilgili proje sayısına oranı, uluslararası öğrenci oranı, uluslararası öğretim üyesi oranı ve dolaşımdaki öğretim üyesi/öğrenci sayısı göstergeleri” dikkate alınmıştır.​

- İlk beşte yer alan üniversitelere ek bütçe tahsisi

Yapılan değerlendirme sonucunda 2019 yılının performansı en yüksek ilk 5 üniversite sırasıyla Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ve Ankara Üniversitesi olarak belirlenmiştir.

2019 yılı performanslarına göre yapılan sıralamada ilk 5’te yer alan bu Araştırma Üniversitelerimiz için Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından ek bütçe tahsisi yapılmıştır.

 ​
- Beş üniversite sıralamada yükseliş kaydetti

2019 yılı performans değerlendirme sonuçlarına bakıldığında, program kapsamındaki üniversitelerden “İstanbul Teknik, Ankara, Ege, Bursa Uludağ ve Çukurova Üniversitelerinin” önceki yıla göre sıralamada yükseldiği görülmüştür. Sıralamada yükseliş kaydeden bu beş üniversiteden üçünün (Ege, Bursa Uludağ ve Çukurova Üniversiteleri) Aday Araştırma üniversitesi olması dikkati çekmiştir. Bu gelişme, projenin amaçları doğrultusunda başarıyla devam ettiğini göstermektedir.

 ​
- “Etiket değişikliği” 2021 yılında yapılacak

Proje kapsamında belirlenen 11 üniversite için “araştırma üniversitesi” unvanının ilanihaye taşınılacak bir etiket olmayacağı proje kamuoyuna tanıtılırken açıklanmıştır. Her yıl araştırma üniversitelerinin performanslarına dair raporlar kamuoyu ile paylaşılırken bu sonuçlara göre bazı üniversitelerin;

(a) Düşük performansları dolayısıyla araştırma üniversitesi vasfını kaybedebileceği,

(b) Aday araştırma üniversitesi iken üstün performansları dolayısıyla Araştırma Üniversiteliğine yükselebileceği bir süreç kurgulanmıştır.

Bu kurguda araştırma üniversitesi ve aday araştırma üniversitesi sayısında herhangi bir artış yapılmayacak, bulunduğu pozisyonu koruyan, kaybeden ve kaybedilen pozisyonlara yükselen yeni üniversiteler olacaktır.

Bu kapsamda Araştırma ve Aday Araştırma Üniversitelerimizin performansları dikkate alınarak yapılacak “etiket değişikliği” 2020 performans değerlendirmesinin de tamamlanmasından sonra 2021 yılında gerçekleştirilecektir. Yapılacak değerlendirmeler neticesinde Araştırma ve Aday Araştırma Üniversitelerimiz arasında karşılıklı geçiş durumları söz konusu olabilecektir.

Üniversitelerin 3 yıllık performans karşılaştırılmasına buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynak:https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/yok-ten-arastirma-ve-aday-arastirma-universiteleri-degerlendirilmesi.aspx